کنتور هوشمند برق یک وسیله الکترونیکی است که اطلاعاتی از قبیل مصرف برق، میزان ولتاژ، جریان و ضریب توان را ثبت می کند. کنتورهای هوشمند برای شفافیت بیشتر رفتار مصرف و نظارت مصرف کننده بر سیستم و صورتحساب خود، اطلاعات را به مصرف کننده می رسانند. کنتورهای هوشمند معمولاً انرژی را در زمان واقعی ثبت می کنند و به طور مرتب در فواصل کوتاه در طول روز آن ها را گزارش می کنند. کنتورهای هوشمند امکان برقراری ارتباط دو طرفه بین کنتور و سیستم مرکزی را فراهم می کنند. چنین زیرساخت اندازه گیری پیشرفته ای با خواندن کنتور بصورت خودکار متفاوت است. زیرا ارتباط دو طرفه بین کنتور و تأمین کننده را امکان پذیر می کند که این ارتباطات از کنتور به شبکه بصورت بی سیم و از طریق سیم کارت می باشد. درصورت نیاز از طریق سیستم مرکزی می توان کنتور برق مشترک را قطع و یا وصل نمود.

اغلب کنتورهای هوشمند نه تنها دارای ارتباط دو طرفه هستند بلکه مجهز به سنسورهایی هستند که می‌توانند داده‌های مربوط به فاکتورهای مربوطه از جمله فرکانس‌های مورد استفاده توسط تجهیزات و وسایل مختلف را جمع‌آوری کنند. به عنوان مثال می‌توانند تعیین کنند که آیا کسی از مایکروویو یا واحد تهویه مطبوع استفاده می‌کند یا خیر.

اکنون ترکیبی از داده‌های به دست آمده در زمان واقعی و داده‌های هیستوری از کنتورهای هوشمند با خدمات لبه (Edge) و یادگیری ماشین، می‌تواند بینش و پیش‌بینی جدیدی ارائه دهد.

مزایای شبکه هوشمند

• کاهش خاموشی
• کاهش تلفات شبکه
• مدیریت مصرف برق
• استفاده بهینه از زیرساخت موجود
• کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از طریق استفاده بهینه از منابع انرژی تجدید ناپذیر
• صرفه جویی انرژی
• افزایش کیفیت برق
• مدیریت بار

اینترنت اشیا در شبکه هوشمند برق با نصب کنتور هوشمند برق علاوه بر اینکه موجب می شود میزان مصرف مشترک به طور کامل رصد شود، خود مشترک نیز می تواند از میزان مصرف خود آگاهی داشته باشد. کنتورهای هوشمند به عنوان راهی برای رصد میزان مصرف مشترکان برق تاکنون به خانه اکثر مشترکان راه پیدا کرده و قرار است همه این مشترکان به کنتورهای هوشمند مجهز شوند تا هدف مدیریت بار و کاهش مصرف برق محقق شود.

شبکه توزیع هوشمند ما را قادر به آگاهی از سلامت و اطمینان شبکه می نماید. جمع آوری و انتقال داده ها سیستمی را بوجود می آورد که قادر است تصمیم گیری اتوماتیک انجام دهد. نتیجه این عمل، قابلیت بهره برداری بهینه از سرمایه است که دلایل آن عبارتند از:

• اجتناب از خرابی ها با تعویض به موقع کابل ها، تجهیزات، پست ها و ترانس های توزیع
• تنظیم دینامیکی ترانس ها برای کمک به تعویق سرمایه گذاری در این زمینه
• افزایش عمر تجهیزات تولید که از سرمایه گذاری مجدد جهت تولید انرژی مورد نیاز جلوگیری می کند.